વીમા ક્ષેત્રે ધરખમ પરિવર્તનના પડઘમ

વીમા ઉદ્યોગમાં કાર્યદક્ષતા અને સ્પર્ધા તેમ જ ગ્રાહકો માટે સુગમતા વધવાની અપેક્ષા

ભારતીય વીમા ઉદ્યોગ ક્ષેત્રે ટૂંક સમયમાં ધરખમ પરિવર્તનનો વાયરો ફૂંકાવાની તૈયારી છે. ઉદ્યોગ નિરીક્ષકો એવી અપેક્ષા રાખે છે અને સરકારનો એવો દાવો છે કે આગામી દિવસોમાં વીમા ક્ષેત્રે યોજનાબદ્ધ ફેરફારો અમલી બનવાથી ઉદ્યોગમાં કાર્યદક્ષતા અને સ્પર્ધા તેમ જ ગ્રાહકો માટે સુગમતા વધવાની અપેક્ષા રાખી શકાય!

ભારત સરકાર વિશ્ર્વની ટોચની કંપનીઓને આકર્ષવા અને દેશમાં વીમા પ્રસારને વેગ આપવાનો ઉદ્દેશ્ય રાખીને વીમા ક્ષેત્રમાં ૧૦૦ ટકા સીધા વિદેશી રોકાણને મંજૂરી આપવા તૈયારી કરી રહી છે.
આ પ્રસ્તાવ સામે ભૂતકાળમાં ઘણો વિરોધ પણ થયો હતો અને વિવાદ પણ થયો હતો. જોકે, એકંદરે ઉદ્યોગ અને ગ્રાહકો માટે આ ડોલરોનો આવક પ્રવાહ લાભદાયી જ રહેવાની સર્વસાધારણ માન્યતા પ્રસ્થાપિત થઇ છે.

વાસ્તવમાં આ પગલું, આગામી વીમા સુધારા બિલનો એક ભાગ છે, જે એજન્ટોને બહુવિધ કંપનીઓની પોલિસી વેચવાની પણ મંજૂરી આપશે, જે બજારની કાર્યક્ષમતા અને ગ્રાહકની પસંદગીમાં વધારો કરશે.

ભારત સરકાર વીમા ઉદ્યોગોમાં ૧૦૦ ટકા વિદેશી સીધા રોકાણ (એફડીઆઇ)ને મંજૂરી આપીને વીમા ઉદ્યોગમાં વ્યાપક ફેરફારો લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. આ સંભવિત સીમાચિહ્નરૂપ પગલું વીમા ક્ષેત્રના વૈશ્ર્વિક ખેલાડીઓ માટે ભારતીય બજારમાં સ્વતંત્ર રીતે પ્રવેશવાના દરવાજા ખોલશે જ્યારે વ્યક્તિગત વીમા એજન્ટોને બહુવિધ કંપનીઓની પોલિસી વેચવાની છૂટ પણ આપશે.

આ પગલાં વીમા સુધારા બિલનો એક ભાગ છે, જે સંસદના આગામી શિયાળુ સત્ર દરમિયાન રજૂ કરવામાં આવશે. આ પગલું ૨૦૪૭ સુધીમાં બધા માટે વીમો (ઇન્સ્યુરન્સ ફોર ઓલ)નો લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવાના સરકારના વ્યાપક ધ્યેય સાથે અનુરૂપ છે.

તાજેતરમાં ઈન્સ્યોરન્સ રેગ્યુલેટરી એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (ઇરડાઇ)ના ચેરમેન દેબાશીશ પાંડા દ્વારા પણ આ બાબત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. નવા ખેલાડીઓ સાથે વીમા બજારનું વિસ્તરણ ઉદ્યોગ અને ગ્રાહકો બંને માટે લાભદાયી નિવડવાની આશા છે.

વીમા કંપનીઓ માટે વર્તમાન પ્રત્યક્ષ વિદેશી રોકાણ (એફડીઆઈ)ની મર્યાદા ૭૪ ટકા છે, મધ્યસ્થીઓ પહેલાથી જ હળવા પ્રતિબંધોનો આનંદ માણી રહ્યા છે. આ ક્ષેત્રમાં હાલમાં ૨૪ જીવન ઇન્સ્યોરન્સ પ્રોવાઇડર્સ, ૨૬ જનરલ ઇન્સ્યોરન્સ કંપનીઓ, છ સ્ટેન્ડ અલોન હેલ્થ ઇન્સ્યુરન્સ કંપનીઓ અને એક રિઇન્સ્યોરર, જનરલ ઇન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશનનો સમાવેશ થાય છે.

એફડીઆઇની મર્યાદાને ૧૦૦ ટકા સુધી વધારીને સરકાર મૂડી આધારિત ઉદ્યોગમાં નીતિઓ અન્ડરરાઇટ કરવા માટે આવશ્યક નાણાકીય તાકાત ધરાવતા નવા ખેલાડીઓને આકર્ષવાનો ધ્યેય ધરાવે છે.

આ પગલું, આ ક્ષેત્રમાં પહેલેથી જ પ્રભુત્વ ધરાવતાં સ્ટેટ બેન્ક, આઇસીઆઇસીઆઇ, એચડીએફસી, ટાટા અને બિરલા જેવા સ્થાનિક હેવીવેઇટ્સ ખેલાડીઓને પૂરક બને એવી સરકારની અપેક્ષા છે.

નોંધનીય છે કે, કેટલાક વિદેશી ખેલાડીઓ જેમ કે એલિયાન્ઝ, જે તેના ભારતીય ભાગીદાર બજાજ ફિનસર્વ સાથે અલગ થવાની યોજના બનાવી રહી છે, તે હવે સ્વતંત્ર રીતે ભારતીય બજારમાં પ્રવેશવાનું વિચારી શકે છે.

એફડીઆઇ દરખાસ્ત ઉપરાંત, એજન્ટોને બહુવિધ કંપનીઓની પોલિસીઓ સીધી રીતે વેચવાની મંજૂરી આપવી એ બજારને સુવ્યવસ્થિત કરવા તરફનું એક પગલું છે. હાલમાં, એજન્ટો અન્ય કંપનીઓ સાથે કામ કરવા માટે પરિવારના સભ્યોની નોંધણી કરીને પ્રતિબંધને બાયપાસ કરે છે. નવો નિયમ આ પ્રથાને ઔપચારિક બનાવશે, જે એજન્ટો માટે પારદર્શક અને અસરકારક રીતે કામ કરવાનું સરળ બનાવશે.

ભારતમાં વીમાના પ્રસારને વેગ આપવા માટે નવા પગલાં લેવાઇ રહ્યાં છે. ભારતમાંં વીમા પ્રસાર ચાર ટકાના નીચા સ્તરની આસપાસ છે અને સરકાર તેમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરવા આતુર છે. આ માટે કેટલાક વધારાના સુધારાઓ પાઇપલાઇનમાં છે.

આમાંના એક પગલા હેઠળ વીમા નિયામક ઇરાડાએ વીમા કંપનીઓને સંયુક્ત લાઇસન્સ મેળવવા માટે સક્ષમ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે, જે એક જ કંપનીને લાઇફ અને નોનલાઇફ ઇન્સ્યોરન્સ, બંને પોલિસી જારી કરવાની મંજૂરી આપેે. આ ફેરફાર ખાસ કરીને સરકારી માલિકીની લાઇફ ઇન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા જેવી સંસ્થાઓને લાભ આપી શકે છે, જે તેની ઓફરિંગમાં વૈવિધ્ય લાવવા માટે આરોગ્ય વીમા પેઢી હસ્તગત કરવા આતુર છે.

વધુમાં, સોલ્વન્સી જરૂરિયાતોને હળવી કરવાની દરખાસ્તોનો હેતુ વીમા કંપનીઓ માટે મૂડી છૂટી કરવાનો છે, જેથી આ કંપનીઓની પોલિસી અન્ડરરાઈટ કરવાની ક્ષમતામાં વધારો થઇ શકે. ઇરડાએ આ મહિનાની શરૂઆતમાં ૨૦૪૭ સુધીમાં સાર્વત્રિક વીમા કવરેજ હાંસલ કરવા માટે નોંધપાત્ર મૂડી રોકાણની જરૂરિયાતનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

મૂડી પરના ક્ષેત્રની નિર્ભરતાને સ્પષ્ટ કરતા, ઇરડાના ચીફે કોન્સેલિડેશનના ભોગે પણ નવા ખેલાડીઓને આકર્ષવાના મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેઓ કહે છે કે આપણે પુષ્કળ મૂડીની જરૂર છે, જેનો અર્થ એ છે કે ઘણી બધી નવી કંપનીઓની જરૂર છે. જો એફડીઆઇ માર્ગ પણ ખોલવામાં આવે તો તે સ્થાનિક રોકાણમાં પણ વધારો કરશે. ઇરડાએ સરકારને ૧૦૦ ટકા એફડીઆઇને મંજૂરી આપવા વિનંતી એટલે જ કરી છે કે, જેથી વિદેશી ખેલાડીઓ ભારતીય ભાગીદારોની જરૂર વગર સ્વતંત્ર રીતે કામ કરી શકે.

Also Read – SEBIની દરમિયાનગીરી બાદ C2C એડવાન્સનું લિસ્ટિંગ મોકૂફ

સરકારના પ્રસ્તાવિત સુધારાઓ ૨૦૪૭ સુધીમાં વિકસિત રાષ્ટ્ર બનવાના ભારતના વિઝન સાથે સુસંગત છે. આ ક્ષેત્રના દ્વાર ૧૦૦ ટકા એફડીઆઇ માટે ખોલીને અને માળખાકીય સુધારાઓ દાખલ કરીને, સરકાર વૈશ્ર્વિક રોકાણને આકર્ષિત કરવાની, નવીનતાને પ્રોત્સાહિત કરવાની અને વીમાને વસતિના મોટા વર્ગ માટે સુલભ બનાવવાની આશા રાખે છે.

આ વ્યાપક ફેરફારો વીમા ક્ષેત્રમાં સ્પર્ધાને વધુ તીવ્ર બનાવશે, ગ્રાહકોને વધુ સારાં ઉત્પાદનો અને સેવાઓનો લાભ આપશે. ધનના ઢગલાં ધરાવતાં વિદેશી ખેલાડીઓની એન્ટ્રી પણ નવીનતા અને કાર્યક્ષમતાને પ્રોત્સાહન આપશે, જ્યારે એજન્ટો માટે હળવાં ધોરણો અને સોલ્વેન્સી જરૂરિયાતો બજારને વધુ ગતિશીલ બનાવશે.

દેશ દુનિયાના મહત્ત્વના અને રસપ્રદ સમાચારો માટે જોઈન કરો ' મુંબઈ સમાચાર 'ના WhatsApp ગ્રુપને ફોલો કરો અમારા Facebook, Instagram, YouTube અને X (Twitter) ને