आचार्य चाणक्य यांना कौटिल्य म्हणूनही ओळखले जाते. आचार्य चाणक्य हे इतिहासातील महान राजकारणी, शिक्षक आणि तत्त्वज्ञांपैकी एक मानले जातात. त्यांनी चाणक्य नीती नावाचा ग्रंथही रचला, ज्यात राजकारण, युद्ध आणि जीवनाशी संबंधित अनेक गोष्टींचा उल्लेख आहे, जो माणसाला योग्य दिशेने चालण्यासाठी मार्गदर्शन करतो.
आचार्य चाणक्य यांनी आपल्या धोरणांमध्ये जीवन सुधारण्याची सूत्रे तर दिलीच, पण माणसाला समस्यांनी घेरणाऱ्या सवयींचाही उल्लेख केला. खोटं बोलण्याची सवय माणसाला अडचणीत आणते, असं त्यांचं मत होतं. खोटे बोलल्याने समस्या तर वाढतातच, शिवाय व्यक्तीची प्रतिमाही मलीन होते. आचार्य चाणक्य यांनीही ज्ञानी व्यक्तीसाठी काही गोष्टी सांगितल्या आहेत. शहाण्या माणसाने आयुष्यात काही चुका करू नयेत, असे त्यांनी सांगितले आहे. कोणत्या आहेत त्या जाणून घेऊयात.
यशासाठी कर्म आणि ज्ञान
आचार्य चाणक्य म्हणतात की, ज्याप्रमाणे पक्षी आपल्या दोन पंखांनी उडतो, त्याचप्रमाणे मनुष्य कार्य आणि ज्ञानाच्या साहाय्याने यशाचे शिखर गाठू शकतो. म्हणून प्रत्येकाने आपले कर्म आणि ज्ञान नेहमी योग्य दिशेने ठेवले पाहिजे.
आदर आणि संसाधनांचे महत्त्व
आचार्य चाणक्य यांच्या नुसार जिथे सन्मान नाही, उपजीविकेची साधने उपलब्ध नाहीत किंवा ज्ञानप्राप्तीचा मार्ग नाही, अशी जागा ताबडतोब सोडावी. कोणत्याही बुद्धिमान व्यक्तीसाठी हे खूप महत्वाचे आहे.
सत्य बोलण्याचा आणि शहाणपणाने खर्च करण्याचा सल्ला
चाणक्य नेहमी सांगत असतात की सुखी आणि यशस्वी जीवनासाठी नेहमी सत्य बोला, खर्च शहाणपणाने करा आणि नकारात्मक विचारांपासून दूर राहा. जे लोक असे करतात ते आनंदी तर असतातच पण त्यांना बुद्धिमान देखील म्हटले जाते.
शत्रू आणि मित्रांपासून सावध राहा
चाणक्य यांच्या मते प्रबळ शत्रू आणि कमकुवत मित्र दोन्ही दु:खाला कारणीभूत ठरतात. त्यांच्यापासून नेहमी सावध राहणे अत्यंत गरजेचे आहे.
भूक आणि बुद्धिमत्ता यांचा संबंध
ज्ञानी माणसाने कधीही उपाशी राहू नये, कारण उपाशी राहिल्याने बुद्धी कमकुवत होते ज्यामुळे त्या व्यक्तीची प्रतिमा खराब होऊ शकते. त्याचबरोबर अनेकदा भूक लागल्यावर माणूस चिडचिडा होतो.