नवी दिल्ली (Indian Constitution Day) : भारतातील वार्षिक उत्सव म्हणजेच संविधान दिन. भारतीय नागरिक 26 नोव्हेंबर रोजी संविधान दिन साजरा करण्यात येतो. जो, 1949 मध्ये भारतीय संविधान (Constitution of India) स्वीकारल्याच्या स्मरणार्थ आहे. ज्याने भारताच्या लोकशाही, धर्मनिरपेक्ष आणि सार्वभौम अस्मितेचा पाया घातला. संविधान दिन लोकशाही आदर्शांना बळकट करतो, सक्रिय नागरिकांचा सहभाग आणि जबाबदारीला प्रोत्साहन देतो. सर्व नागरिकांसाठी एक प्रगतीशील, सर्वसमावेशक आणि समान समाज निर्माण करण्याच्या भारताच्या वचनबद्धतेची ही आठवण आहे.
संविधान दिन का साजरा केला जातो?
हा (Indian Constitution Day) दिवस राज्यघटनेचे मुख्य शिल्पकार डॉ. बी. आर. आंबेडकरांचा (Dr. B.R. Ambedkar) सन्मान करतो आणि संवैधानिक मूल्ये, हक्क आणि कर्तव्यांबद्दल जागरूकता वाढवतो. याशिवाय हा दिवस न्याय, स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुता यांचे महत्त्व अधोरेखित करतो. घटनात्मक मूल्यांची जाणीव वाढवणे हा त्याचा उद्देश आहे.
काय आहे या दिवसाचा इतिहास?
स्वतंत्र भारताच्या निर्मितीनंतर संविधान सभेने डॉ. बी. आर. आंबेडकर यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीवर संविधानाचा मसुदा तयार करण्याचे काम सोपवले. भारताचे पहिले राष्ट्रपती डॉ. राजेंद्र प्रसाद (Dr. Rajendra Prasad) हे 1946 मध्ये स्थापन झालेल्या संविधान सभेचे अध्यक्ष होते. 1948 मध्ये डॉ. आंबेडकरांनी भारतीय राज्यघटनेचा मसुदा तयार केला आणि तो संविधान सभेत मांडला. हा मसुदा 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी फार कमी सुधारणांसह स्वीकारण्यात आला. 26 जानेवारी 1950 रोजी भारतीय राज्यघटना लागू झाली, हा दिवस प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो. स्वतंत्र भारताच्या संविधानाचा मसुदा (Indian Constitution Day) तयार करण्याचे महत्त्वाचे आणि ऐतिहासिक कार्य पूर्ण करण्यासाठी संविधान सभेला सुमारे तीन वर्षे लागली. भारतीय संविधान हे 1,17,360 शब्दांसह (इंग्रजी आवृत्तीत) जगातील सर्वात मोठे लिखित संविधान आहे.
भारतीय संविधान दिन (Indian Constitution Day) घटनात्मक आदर्श, अधिकार आणि वचनबद्धतेबद्दल जागरूकता वाढवतो, न्याय, स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुत्व यावर भर देतो आणि राष्ट्रीय एकात्मतेला प्रोत्साहन देतो. भारताच्या परिवर्तनीय प्रवासाचे प्रतिबिंब आणि लोकशाही आदर्शांप्रती आपली बांधिलकी पुष्टी करणारा हा दिवस सार्वभौम, समाजवादी, धर्मनिरपेक्ष आणि लोकशाही प्रजासत्ताकची पायाभरणी करण्यासाठी संविधान सभेच्या दूरदृष्टीचा आणि प्रयत्नांचा सन्मान करतो.