मुंबई (Maharashtra Elections 2024) : महाराष्ट्रातील कृषी संकटाने त्रस्त असलेल्या भागातील निवडणूक प्रचार ज्वलंत मुद्द्यांपासून विभक्त झाल्याचे दिसून आले. जानेवारी ते जून 2024 या कालावधीत एकट्या अमरावती जिल्ह्यात 557 शेतकऱ्यांनी आत्महत्या केल्या आहेत. तरीही, अस्मितेचे राजकारण या शोकांतिकांवर वर्चस्व गाजवते. उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी अमरावतीमध्ये काँग्रेस नेते मल्लिकार्जुन खडगे (Mallikarjun Kharge) यांच्यावर टीका केली. सध्याच्या आर्थिक आव्हानांऐवजी ऐतिहासिक तक्रारींवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे.
झारखंडमध्येही असेच दृश्य पाहायला मिळत आहे. आदिवासी मुलींची फसवणूक करून त्यांच्या जमिनी बळकावल्याचा आरोप (Prime Minister Modi) पंतप्रधान मोदींनी केल्याने भाजपने अवैध स्थलांतराला आपल्या प्रचाराचा केंद्रबिंदू बनवले आहे. ही रणनीती आसाम आणि इतर सीमावर्ती राज्यांमध्ये प्रभावी ठरली आणि भाजपला झारखंडमध्ये असेच यश मिळण्याची आशा आहे. तथापि, आर्थिक निर्देशक दाखवतात की, झारखंड हे भारतातील सर्वात मागास राज्यांपैकी एक आहे. ज्यामध्ये उच्च ग्रामीण गरिबी आणि कमी दरडोई उत्पन्न आहे.
महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस (Devendra Fadnavis) यांनीही निवडणुकीदरम्यान AIMIM प्रमुख असदुद्दीन ओवेसी यांच्यावर निशाणा साधला होता. मराठवाड्यातील जनतेला त्रास देणाऱ्या रझाकारांशी ओवेसीचे संबंध असल्याचा आरोप त्यांनी केला. सामान्य नागरिकांवर परिणाम करणाऱ्या समस्यांवर अस्मितेचे राजकारण कसे पडते, हे यासारख्या कथा दाखवतात.
राजकीय विश्लेषक अफसर हुसेन म्हणाले की, भाजपसाठी महागाई किंवा बेरोजगारी या मुद्द्यांपेक्षा भावनिक मुद्दे अधिक महत्त्वाचे असतात. जेहाद मतदारांना आकर्षित करू शकतो, तेव्हा सर्वसामान्यांच्या संघर्षाची चर्चा कशाला करायची?” दरम्यान, अर्थशास्त्रज्ञ आनंद कुमार यांनी असा युक्तिवाद केला की, मतदार यापुढे ट्रिकल-डाउन अर्थशास्त्रावर विश्वास ठेवत नाहीत. त्यांना तात्काळ फायदे हवे आहेत आणि राजकारण्यांनी सत्तेसाठी वापरलेल्या भावनिक विषयाला प्रतिसाद दिला आहे.