व्हिटॅमिन ‘एफ’ म्हणजे काय?

आकर्षक त्वचा आणि कुशाग्र बुद्धी यामुळे कोणाचेही व्यक्तिमत्त्व प्रभावी होते. आपली त्वचा कशी आहे आणि आपले विचार कसे आहेत, हे आपल्या आहारावर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून असते. यामध्ये व्हिटॅमिन ‘ए’, ‘बी’, ‘सी’, ‘डी’ या विविध घटकांचा समावेश असतो. परंतु, व्हिटॅमिन ‘एफ’देखील आहारात समाविष्ट करणे महत्त्वाचे आहे. याबद्दल बहुतेक लोकांना माहिती नसते. व्हिटॅमिन ‘एफ’ आपल्या त्वचेचे, मेंदूचे आणि डोळ्यांचे आरोग्य राखण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

व्हिटॅमिन ‘एफ’ हे वास्तवात एक व्हिटॅमिन म्हणजेच जीवनसत्त्व नाही. ते दोन प्रकारच्या पॉलिसॅच्युरेटेड फॅटी अ‍ॅसिड-अल्फा लिनोलेनिक अ‍ॅसिड (एएलए) आणि लिनोलेइक अ‍ॅसिड (एलए) च्या मिश्रणाने बनते. ‘एएलए’ म्हणजे ओमेगा 3 फॅटी अ‍ॅसिड आणि ‘एलए’ म्हणजे ओमेगा 6 फॅटी अ‍ॅसिड. वैज्ञानिकांनी 1920 मध्ये ‘एएलए’ आणि ‘एलए’चा शोध घेतला आणि त्यांना व्हिटॅमिन समजून ते व्हिटॅमिन ‘एफ’ म्हणू लागले! आपल्या शरीरात हे व्हिटॅमिन नैसर्गिकरित्या तयार होत नाही. यासाठी ओमेगा फॅटी अ‍ॅसिड आहारात समाविष्ट करणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे व्हिटॅमिन ‘एफ’ शरीराच्या पेशी तयार करतात.

एएलए आणि एलए हे मुख्यतः वनस्पतीआधारित अन्नामध्ये आढळतात. बदाम, अक्रोड, हेजलनट्स, काजू, शेंगदाणे या नट्समध्ये, तसेच जवस, चिया सीड, सूर्यफूलाच्या बिया, जवसाचे तेल, सोयाबीन तेल, अक्रोडाचे तेल यामधून व्हिटॅमिन ‘एफ’ मिळते. याशिवाय सोयाबीन, टोफू, हिरव्या भाज्या, एवोकॅडो आणि किवीमध्ये देखील काही प्रमाणात व्हिटॅमिन ‘एफ’ असते. साल्मनसारखे फॅटी मासे तसेच अंड्यातूनही हे व्हिटॅमिन मिळते.