सतरा हजार वर्षांपूर्वीच्या निळ्या डोळ्यांच्या बालकाचे अवशेष

या चांगल्या प्रकारे जतन केलेल्या थडग्यावर दोन मोठ्या खडकांच्या पट्ट्यांचे आच्छादन होते; परंतु तेथे कोणतीही पुरण्यासाठी लागणारी वस्त्रे सापडली नाहीत आणि या गुहेत केवळ हेच एकच दफन सापडले. 20 सप्टेंबर, 2024 रोजी नेचर कम्युनिकेशन्स या जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या संशोधनातून त्या बालकाच्या जीवनशैली आणि दिसण्यासंबंधी काही अद्भुत तपशील उघडकीस आले आहेत. डीएनए चाचणीतून सूचित होते की, बाळाचे डोळे निळे होते, तर त्वचेचा रंग सावळा होता आणि करड्या रंगाचे कुरळे केस होते. या वैशिष्ट्यांच्या एकत्रित अभ्यासामुळे त्या प्रदेशातील प्राचीन लोकसमूहांच्या आनुवंशिक विविधतेबद्दल मौल्यवान माहिती मिळते. हा शोध अ‍ॅमेझॉनमधील प्राचीन भित्तीचित्रांची आठवण करून देतो, ज्यातून नामशेष प्रजातींबद्दल माहिती मिळते. यावरून असे स्पष्ट होते की, पुरातत्त्वीय शोध भूतकाळाबद्दलच्या समजुतींना आपल्याला नव्या द़ृष्टिकोनातून पाहण्यास मदत करू शकतात. मुलाच्या वंशाचा आणि आरोग्याच्या आव्हानांचा मागोवा जनुकीय विश्लेषणात असे आढळले की, हे बालक युगातील शिकारी- भटके यांच्या गटातील होते आणि ते व्हिलाब्रुना क्लस्टरच्या वंशजांमधील होते. हिमयुग संपण्यापूर्वी अशा गटांचे इटलीच्या द्वीपकल्पावर अस्तित्व असल्याचे या शोधावरून पुरेसे स्पष्ट होते. हा निष्कर्ष पुरातत्त्वशास्त्रज्ञ आणि मानववंशशास्त्रज्ञ दोहोंसाठी अतिशय महत्त्वाचा आहे. बालकाच्या डीएनएमधून त्याच्या संभाव्य आरोग्य समस्याही समोर आल्या. टीएनएनटी2 आणि एमवायबीपीसी3 या दोन जनुकांमध्ये म्युटेशन आढळले, जे प्रामुख्याने हायपरट्रॉफिक कार्डिओमायोपॅथी या हृदयाच्या आनुवंशिक आजाराशी संबंधित असते. या स्थितीमुळेच अंदाजे 16 महिन्यांचा असताना त्या बालकाचा मृत्यू झाला असावा. तसेच, बालकाच्या दातांच्या एनॅमलवर केलेल्या आयसोटोप विश्लेषणातून त्याच्या आईच्या गरोदरपणातील हालचालींविषयीही माहिती मिळाली. या विश्लेषणानुसार, गरोदरपणाच्या शेवटच्या टप्प्यात ती स्थानिक परिसरातच राहिली होती. कदाचित आई आणि बालकाच्या आरोग्यासंबंधी चिंतांमुळे तिच्या हालचालींवर मर्यादा आली असावी, असे संशोधकांना वाटते.